Τι κοινό μπορεί να έχουν μια οδοντόκρεμα, ένα κραγιόν και το βρεφικό γάλα;

Γράφει η Ευαγγελία Δημητροπούλου Γκλούμπου                                                                                  Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Βιοκαύσιμα, οδοντόκρεμες, καλλυντικά, σαμπουάν, σαπούνια, πατατάκια, πάστα για επάλειψη, μπισκότα, δημητριακά, μαργαρίνη, μαγιονέζα, σοκολατένιες μπάρες, έτοιμα φαγητά, ζύμη για τάρτες, σάλτσες, παγωτά, φρέσκα ζυμαρικά, σούπες, φρυγανιές, βρεφικά γάλατα κ.α περιέχουν κάτι κοινό…

Το φοινικέλαιο!

Το φοινικέλαιο είναι ένα είδος φυτικού ελαίου υψηλής απόδοσης που εξάγεται από τον καρπό του φοινικόδεντρου Elaeis guineensis. Είναι το πρώτο σε κατανάλωση φυτικό έλαιο στον κόσμο και το συναντάμε σε εκατοντάδες προϊόντα κάθε μέρα.

Το φοινικέλαιο περιέχει αντιοξειδωτικά καροτενοειδή, όπως το α και β-καροτένιο, το λυκοπένιο και τουλάχιστον άλλα 10 ακόμα καροτένια, τοκοφερόλες, τοκοτριενόλες, βιταμίνη Ε και συνένζυμο Q. Έχει υψηλό ποσοστό κορεσμένου λίπους (48%), ωστόσο, έχει και υψηλό ποσοστό και από το μονοακόρεστο ελαϊκό οξύ. Είναι γνωστό ότι τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα ασκούν ευεργετική επίδραση στη λειτουργία της καρδιάς.

Όμως!

Το φοινικέλαιο δεν φτάνει στον καταναλωτή χωρίς να έχει υποστεί επεξεργασία, επηρεάζοντας έτσι την ασφάλεια και την απώλεια πολλών από τα θρεπτικά συστατικά που περιέχονται σε αυτό.
Οι λόγοι που έγινε τόσο δημοφιλές είναι κυρίως η χαμηλή τιμή και η ανθεκτικότητα του στην επεξεργασία.
Σε μια έκθεσή της , η EFSA (Eυρωπαική Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων ) το 2006 ανακοίνωσε ότι οι προσμείξεις στο φοινικέλαιο προκαλεί πιθανές ανησυχίες για την υγεία σε όλους τους τομείς και συγκεκριμένα όταν χρησιμοποιηθεί σε θερμοκρασίες πάνω από 200 βαθμούς.
Αυξάνει τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα και διεγείρει την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης, αγγειακή θρόμβωση, καρδιακή νόσος και παχυσαρκία.

Πολλές φορές δεν είναι ξεκάθαρη η χρήση του φοινικέλαιου στις ετικέτες τροφίμων. Μπορεί να “κρύβεται” με διάφορες ονομασίες, που κυμαίνονται από την κοινή ονομασία “φυτικά έλαια” έως και παλμιτική αλκοόλη ή φοινικική αλκοόλη ή παλμιτικό οξύ ή παλμολείνη ή στεατικό οξύ ή φοινικοπυρηνέλαιο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το ινστιτούτο “The National Heart, Lung and Blood Institute”, καθώς και άλλες διεθνείς υγειονομικές αρχές πιέζουν για την ελάττωση της κατανάλωσης φοινικέλαιου, δηλώνοντας ότι υπάρχουν πειστικά στοιχεία περί αυξημένου κινδύνου ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων.
Μάλιστα, τo ινστιτούτο “National Institute of Health” του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ συμπέρανε το 2006 ότι το φοινικέλαιο δεν είναι ένα ασφαλές υποκατάστατο για τα τρανς λιπαρά (μερικώς υδρογονωμένα λίπη) που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων καθώς έχει την ίδια επιβλαβή επίδραση στα επίπεδα της LDL χοληστερόλης και της απολιποπρωτεΐνης Β.

Καλό θα ήταν να υπάρξει ένας περιορισμός της κατανάλωσης τροφίμων με φοινικέλαιο από τα παιδιά και τα βρέφη καθώς η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων τονίζει ότι:
“Η έκθεση σε “glycidyl fatty acid esters (GE)” (τα οποία βρίσκονται σε μεγάλη συγκέντρωση στο φοινικέλαιο) των βρεφών που καταναλώνουν αποκλειστικά βρεφικό γάλα προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς είναι 10 φορές μεγαλύτερη από το επίπεδο που θα θεωρούνταν χαμηλής ανησυχίας για τη δημόσια υγεία.”

Tο βρεφικό γάλα αρκετών μεγάλων παρασκευαστών περιέχει φοινικέλαιο επομένως μέχρι να υπάρξουν και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα για το θέμα, οι μητέρες που δεν θηλάζουν καλό θα ήταν να προτιμήσουν βρεφικό γάλα που στα συστατικά του δεν θα περιέχεται το φοινικέλαιο.

Με την σπιτική μαγειρική, με υγιεινές επιλογές τροφίμων και με λιγότερα τυποποιημένα τρόφιμα περιορίζουμε όχι μόνο την έκθεσή μας στο φοινικέλαιο αλλά και στην πρόσληψη πολλών χημικών πρόσθετων και βλαβερών ουσιών που δημιουργούν πιθανούς κινδύνους για την υγεία.

Ευαγγελία Δημητροπούλου Γκλούμπου                                                                                                  Διαιτολόγος – Διατροφολόγος